عمليات رواني عبارت است از استفاده برنامه‌ريزي شده از تبليغات و ساير فرآيندهاي سياسي، رواني و اجتماعي براي تأثير نهادن بر روحيه، ادراك، انگيزش و نگرش‌هاي مخاطبان آماج. در دنياي امروز، از اين روش به عنوان يكي از منابع قدرت ياد مي‌شود چه، كشورها و حكومت‌ها با بهره‌گیری از اين ابزار و روش مي‌توانند اذهان مخاطبان آماج، (اعم از ملت خويش يا ملت‌هاي ديگر) را دستكاري  كنند و رفتار آنان را در جهت منافع خويش جهت دهند.

نویسندگان: مرحوم دکتر عباس مهری، یدالله صانعی

چکیده
جمهوری اسلامی ایران در آغازین دهه چهارم خود در حد بسیار وسیع توسط ضد انقلاب خارج‌نشین و قدرت‌طلبان داخلی متهم به تقلب در انتخابات گردید. این اتهام ضدامنیتی، اردوکشی‌های خیابانی پیش از انتخابات را به زنجیره اغتشاش و آشوب در کشور تبدیل کرد. در این وقایع بیگانگان با حمایت برخی عناصر داخلی در واقع پروژه جدیدی تحت عنوان "جنگ نرم" را علیه جمهوری اسلامی ایران کلید زدند. جنگی که ابزار اصلی آن رسانه یعنی خبرگزاری‌ها، رادیو و تلویزیون، ماهواره و اینترنت است. حال این سؤال مطرح است که تأثیرات کدامیک از این ابزارها بیشتر است؟ اکنون که در عصر اطلاعات به‌‌سر می‌بریم، اینترنت در آن نقشی ویژه دارد و بنابر شواهد موجود تأثیرات آن بیش از سایر رسانه‌هاست. تجزیه ‌و تحلیل داده‌های آماریِ این تحقیق نیز تأثیرات چهار کارکرد اینترنت در جنگ نرم غرب علیه جمهوری اسلامی را در حد زیاد تأیید کرده و در یک مورد تأثیر آن را کمتر از متوسط ارزیابی کرده است.
واژگان کلیدی: جنگ نرم، اینترنت، جمهوری اسلامی ایران.

نویسنده: حمید حاذق نیکرو

چکیده
با پیروزی انقلاب اسلامی، غرب كه خود را در معرض تهديدات فرهنگي ناشی از آن می‌دید تمام تلاش خود را به کار بست تا با تغيير رفتار جمهوری اسلامی، به تغيير ساختار آن دست یابد. در این حال، تدابیر و مدیریت رهبر کبیر انقلاب امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب امام خامنه‌ای با پایداری ملت ایران، تلاش‌های نظام سلطه را با ناکامی مواجه ساخت. بر این اساس، احساس تهدید از جمهوری اسلامی در غرب آنان را به هر اقدامی از سخت، نیمه‌سخت تا نرم واداشت و به فعالیت‌های مختلف براندازانه برانگیخت. امریکا در کنار بهره‌گیری از توانمندی‌های بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی با اجرای طرح دلتا و راهبرد نبرد رسانه‌ای بیشترین فشار خود را از طریق رسانه‌ها اعمال کرد. بستر برگزاری انتخابات در ایران و فراهم بودن زمینة مساعد برای فعالیت، آنان را به تکاپو واداشت تا از اینترنت در جهت دست‌یابی به اهداف خود بهره‌برداری کنند. در این پژوهش پرسش اصلی را اینگونه می‌توان طرح کرد: "استفادۀ دشمن از اینترنت چه نقشی در وقوع ناآرامی‌های پس از انتخابات در ایران داشته است؟". در پاسخ به این پرسش با توجه به بررسی‌های به عمل آمده می‌توان گفت که مجموعه اقدامات انجام گرفته در فضای مجازی، راه‌اندازی و تقویت وبلاگ‌ها و وب‌سایت‌های مختلف و بهره‌گیری از وب2 نشانگر استفاده کامل نظام سلطه از اینترنت در ناآرامی‌های پس از انتخابات ایران و تأثيرگذاري آن در آموزش، اطلاع‌رساني، هماهنگي، عمليات رواني و... است. به طور کلی، اینترنت با برخورداری از ظرفيت‌ها و توانمندی‌های مختلف در ابعاد زمان و مكان و كاربری چندرسانه‌اي، مورد توجه ويژه غرب قرار گرفته است. این مسئله موجب توجه و رويكرد جدی جمهوري اسلامي به رسانه اينترنت شده است.
واژگان کلیدی: اینترنت، انتخابات، انقلاب اسلامی، امریکا، اغتشاشات.

نویسنده: جواد طباخی ممقانی

چكيده
با وقوع انقلاب ارتباطات، انديشمندان حوزه‌هاي گوناگون تلاش كرده‌اند كه تأثير اين پديده را بر حوزه تخصصي خود بررسي كنند. سياست خارجي و ديپلماسي نيز يكي از حوزه‌هاي متأثر از انقلاب ارتباطات و كنش‌گري رسانه‌ها بوده و در اين راستا، مبحث ديپلماسي رسانه‌اي شكل گرفته است. با وجود اين، ميزان تأثير و تأثر كارگزاران ديپلماسي و رسانه از يكديگر و كيفيت رابطه آنها همواره مورد مناظره بوده است. از اين‌رو، مقاله حاضر طي چند مرحله به مسئله نام برده مي‌پردازد. نخست، جغرافياي مفهومي ديپلماسي رسانه‌اي در سپهر كلان سياست خارجي مورد بررسي قرار مي‌گيرد. دوم، نسبت ديپلماسي و رسانه مورد بحث واقع شده و نشان داده مي‌شود كه اين نسبت فراتر از رابطه يك‌طرفه است. به عبارت ديگر، هرچند دستگاه‌هاي ديپلماتيك كشورهاي مختلف تلاش مي‌كنند كه از رسانه‌ها در راستاي منافع كشور متبوع خود بهره‌برداري کنند اما به طور همزمان، رسانه‌ها نيز بستر تفكر و انديشۀ تصميم‌گيران ديپلماسي را در سپهر عمومي تشكيل مي‌دهند(رابطۀ ساختاريابانه بين رسانه و ديپلماسي). سرانجام، چند رهنمود براي توفيق ديپلماسي رسانه‌اي ارائه مي‌شود.
واژگان کلیدی: انقلاب ارتباطات، رسانه، سياست خارجي، ديپلماسي رسانه‌اي.

مطالعه مورديِ بسيج دانشجوييِ دانشگاه‌هاي استان آذربايجان غربي

نویسنده: امین پاشایی

چکیده
تهدیدات نرم از جمله مباحث جدیدی است که پس از جنگ دوم جهانی و تغییر در پارادایم‌های حاکم در ادبیات سیاسی و امنیتی از سوی کشورهای غربی در راستای بهره‌گیری در جهت اعمال اهداف مدنظر سلطه‌گران با شدت هر چه تمام‌تر، علیه برخی کشورها دنبال می‌شود. در این راستا بسیج در نقش یکی از ارکان مهم نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و نهادی جهت ایجاد و حفظ قدرت ملی وظیفه مهمی را بر عهده دارد. نظر به اینکه بسیج دانشجویی به دلیل خصیصه علمی داشتن و موضوع کارکردهای آن، بیش از هر نهاد دیگری می‌تواند در این حوزه نقش‌آفرینی کند، در این مقاله سعی شده است تا راجع ‌به مدیریت تهدیدات نرم کنکاش و بررسی به عمل آید و نقش بسیج دانشجوییِ دانشگاه‌های آذربایجان غربی در این‌ باره تجزیه ‌و ‌تحلیل شود. در این تحقیق که یک تحقیق توصیفی- پیمایشی است، دانشجویان و کارکنان دانشگاه‌های استان آذربایجان غربی جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می‌دهند، به این منظور60 نفر انتخاب شدند و برای جمع‌آوری اطلاعات از یک پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. رواییِ محتواییِ ابزار، به وسیله صاحب‌نظران تأیید و ضریب اعتبار آن به وسیله آلفای کرونباخ 84.9% تعیین شد. داده‌ها از طریق روش‌های آماریِ توصیفی و استنباطی با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفت.
واژگان کلیدی: تهدید، تهدید نرم، مدیریت، مدیریت تهدید نرم، بسیج دانشجویی.

نویسنده: علیرضا بیایان‌نورد ، علی اسماعیلی اردکانی

چکیده
هدف این مقاله از یک سو واکاوی چگونگی تأثیر رسانه بر افکار عمومی و از سوی دیگر چگونگی بهره‌گیری کشورها از این تأثیر در اعمال قدرت با مفهوم اقناعی آن برای رسیدن به اهداف خود در چارچوب جنگ نرم است. محتوای برنامه‌های رسانه‌ها با مضامین گوناگون برخاسته از فرهنگ کشور به مثابه قدرت نرم آن می‌تواند با بهره‌گیری از ابزارهای رسانه‌ای در مفهوم جنگ نرم، افکار عمومی کشور آماج را شکل‌دهی و هدایت کند. جنگ نرم از آن جهت به افکار عمومی مرتبط می‌شود که با ابزارها و فناوری‌های جدید در تصویرسازی موجه از امر ناموجه، همچنین کسب اعتبار در افکار عمومی بین‌المللی تأثیرگذار است. شرایط جدید جهانی موجب شده تا کشورها در رقابتی درگیر شوند که لازمه آن نه تنها داشتن قدرت نرم و نمادهایی از قدرت سخت است، بلکه داشتن مشروعیت در میان افکار عمومی جهانی و ترغیب دیگران برای هدف مورد نظر خود نیز اهمیت یافته است.
واژگان کلیدی: رسانه، افکار عمومی، قدرت نرم، جنگ نرم.

نویسندگان: دکتر قربانعلی قربان‌زاده‌سوار، هاشم ناطقی

چکیده
تهدیدات علیه جمهوری اسلامی ایران را می‌توان در دو نوع تهدید سخت‌افزاری و نرم‌‌افزاری تقسیم‌بندی کرد. اولویت قائل شدن برای هر کدام از این تهدیدات، راهبرد امنیتی متفاوتی را در برابر تصمیم‌گیران قرار می‌دهد. در این پژوهش پس از شناسایی مفهوم جنگ نرم، جایگاه، کاربرد و مصادیق آن در روابط بین‌الملل و به‌کارگیری آن توسط قدرت‌های بزرگ از جمله امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، این فرضیه به اثبات رسید که راهبرد دشمنان نظام جمهوری اسلامی ایران در شرایط کنونی مبتنی بر اقدامات غیرنظامی و تهدید نرم در کنار تهدید به اقدام نظامی است. هدف اصلی دشمن از چنین اقداماتی تضعیف حاکمیت ایران و افزایش هزینه‌های نظامی و امنیتی کشور است.
واژگان کلیدی: جنگ نرم، قدرت نرم، تهدید نرم، امنیت ملی، امریکا، جمهوری اسلامی ایران.

نویسنده: سیدمحمدجواد قربی

چکیده
تحولات به وجود آمده در قرن حاضر، بحث از فرهنگ و مؤلفه‌های وابسته به آن را در ردیف مهم‌ترین مسائل ملی و بین‌المللی قرار داده است، به‌گونه‌ای که بسیاری از مسائل کلان فرهنگی پیوندی عمیق با مقولات سیاسی پیدا کرده‌اند. جهان معاصر، راهی که متکی بر قدرت سخت‌افزاری بود را رها کرده و رویکرد تسلط بر اذهان عمومی را پیش روی خود قرار داده است و متکی بر دست‌کاری عناصر فرهنگی است. از این‌رو فرهنگ در عرصه مسائل امنیتی از جایگاهی برجسته برخوردار است و در مسائل مربوط به ابعاد نرم‌افزاری قدرت و جنگ نرم، مفاهیم تهاجم فرهنگی و ناتوی فرهنگی مطرح می‌شود؛ تهاجمی که هر چند به ظاهر دارای خصلتی نرم، کم‌هزینه، بدون تلفات جانی و مالی است، اما از نظر ماهیت چهره‌ای خشن و برانداز دارد. از این‌رو درک این روابط تهاجمی در عرصۀ فرهنگی، می‌تواند در راستای تدابیر امنیتی و سیاست‌سازی‌ها مفید باشد. یکی از بحث‌های پیش روی تهاجم فرهنگی، راه‌های مقابله است که به برخی از آنها در این پژوهش ‌پرداخته می‌شود. یکی از مباحثی که در عرصۀ مقابله با پدیده‌های هجومی فرهنگی، مطرح است، جهاد فرهنگی است که به خصوص در جوامع ارزشی به مثابه یک التزام و ضرورت مطرح است. این رساله با روش توصیفی تحلیلی درصدد بررسی مفاهیم تهاجم فرهنگی و ناتوی فرهنگی است و به راهکارهای مقابله و بحث جهاد فرهنگی به ‌عنوان یک راهبرد عملیاتی و راه مقابله با هجوم فرهنگی نرم دشمن به طور اخص توجه دارد.
واژگان کلیدی: تهاجم فرهنگی، ناتوی فرهنگی، جنگ نرم، جنگ فرهنگی، جهاد فرهنگی.

نویسنده: بابک اسماعیلی
ناشر: تهران: درک نو
تعداد صفحات: 205
سال انتشار: 1388
شابک: 2-24-9131-600-978
قیمت: 30000 ریال
معرفی: دکتر احمد باصری

این کتاب، اطلاعاتی جامع از چگونگي و چرايي شكل‌گيري و گسترش روش‌هاي مبتني بر "براندازي نرم" و تاريخچة وقوع اقداماتي از اين دست در كشورهاي مختلف در قرن 21 ارائه مي‌دهد.
"بابك اسماعيلي" در اين كتاب، انقلاب‌هاي مخملين يا رنگي را گونه‌اي فراگير از پروژة براندازي نرم معرفي كرده است كه ويژگي‌هاي متفاوتي نسبت به انقلاب‌هاي پيشين دارند. به عقيده وي در انقلاب‌هاي رنگي هزاره جديد، مؤلفه‌های انقلاب‌هاي كلاسيك تغيير محتوا داده‌اند و بر اساس تجربه ميداني در بسياري از كشورهاي هدف، پروژه‌هاي تك‌عاملي به شمار می‌روند كه صرف خواست بيگانگان تحقق آن را محتمل مي‌كند.